In het herstelplan van de verlieslijdende Jeugdzorgorganisatie Xonar staan twee mogelijkheden om het tij te keren: krimpen óf fuseren met een andere zorgpartij. Dat maakte de Maastrichtse wethouder Jeugdzorg Alex Meij, mede namens 15 andere gemeenten, donderdagavond bekend middels een brief aan de gemeenteraad.

Saneren
De eerste optie om de organisatie financieel gezond te maken is te krimpen door activiteiten af te stoten. Het gaat dan om onderdelen die minder omzet opleveren, zoals het Trauma Centrum Limburg en het medisch kinderdagverblijf. Verder heeft Xonar besloten uit het samenwerkingsverband JENS te stappen. Deze samenwerking met andere zorgaanbieders zoals Koraal, Mondriaan en Radar, is volgens het bedrijf al sinds het begin verliesgevend.

Het afstoten van activiteiten betekent ook afscheid nemen van werknemers. De organisatie krimpt in deze optie van 538,6 fulltime medewerkers naar 436,8. Dit is een krimp van 19 procent.

Fuseren
Optie twee is fuseren met een andere zorgorganisatie. Xonar onderzoekt of er bedrijven zijn waarmee dit zou kunnen. Toch benadrukt de jeugdzorgaanbieder dat de organisatie, ook als er gefuseerd gaat worden, gezonder moet worden om aantrekkelijk te zijn voor mogelijke fusiepartners. Concrete partijen worden nog niet genoemd.

Oorzaak
De grote zorgdecentralisatie, de overheveling van zorgtaken van het rijk naar de gemeentes, die in 2015 is doorgevoerd heeft ervoor gezorgd dat veel zorgbedrijven het moeilijker kregen. Xonar heeft in samenwerking met verschillende partijen zoals gemeenten de belangrijkste oorzaken voor de problematiek op een rijtje gezet. Zo gaat het bijvoorbeeld om inefficiëntie van het bestuur, aldus Xonar Verder zijn de personeelskosten te hoog. Ook de eenmalige meerkosten als gevolg van de coronacrisis staat op het lijstje.

Ongelukkige timing
De timing van het herstelplan is ongelukkig te noemen. Op 1 januari start de door de gemeenten gewenste "transformatie van de jeugdhulp". Wethouder Meij maakte 7 december bekend welke jeugdzorgorganisaties dat gaan doen. Xonar levert in drie van de vijf onderdelen een aanzienlijk deel van de zorg.